BE van de Stuurgroep Streekproducten. Het betreft producten uit zeer verschillende categorieën die alle bekend zijn in eigen streek en bogen op een traditionele productiewijze en authentieke streekeigen ingrediënten.

Het betreft: “Boulogne” uit Oost-Vlaanderen, Belgische elixir, Kempense gedroogde en gerookte boerenhesp, grijze “frut”, Limburgse leverworst, Vlaamse rauwmelkse geitenkaas, rundvlees van het rood rund uit West-Vlaanderen, smout uit de Kempen, Gentse mosterd, zwarte en witte pensen uit Midden-Brabant, Geels Hartje en kaastaart uit de Druivenstreek.

De interesse van producenten voor een Vlaamse erkenning blijft aanhouden, getuige het groot aantal dossiers dat dit trimester werd afgewerkt. Dit zorgt niet alleen voor een toenemende diversiteit van het pallet van erkende Vlaamse producten, ook het aantal erkende producenten van één streekproduct neemt toe. Producenten geloven duidelijk in de meerwaarde van het Vlaamse label STREEKPRODUCT.BE.

We zoomen verder in op elk specifiek nieuw erkend streekproduct.

“Boulogne” uit Oost-Vlaanderen
Aangeboden door Vleeswaren De Baets uit Sleidinge

Tussen de “Boulogne” of “saussicon de Boulogne” en de Noord-Franse stad vinden we geen link. Vast staat dat deze charcuterie van paardenvlees en varkensspek een specialiteit is van Oost-Vlaanderen. Buiten de regio Lokeren-Zele-Hamme wordt ook in het Gentse en in het Meetjesland “Boulogne” geproduceerd. De familie De Baets produceert in Sleidinge sinds de jaren ’60 vleeswaren en specialiseerde zich daarnaast in paardenvlees. Hun “Boulogne” of “bloende” heeft de typische vierkante vorm en donkerrode kleur. In tegenstelling tot andere “Boulognes” wordt hij steeds licht gerookt. Dit is een oud gebruik om een betere bewaring te garanderen.

Meer info:
Vleeswaren De Baets bvba
Sleidinge-dorp 127, 9940 Sleidinge
T: 09 357 34 61
geert@vleeswarendebaets.be
www.vleeswarendebaets.be


Belgische elixir
Aangeboden als Elixir d’Anvers door FX de Beukelaer

De meest beroemde en verspreide Belgische elixir is wel de Elixir d’Anvers van FX de Beukelaer. Balthazar de Beukelaer deponeert zijn Elixir d’Anvers in 1870 als een “liqueur de table”, zo maakt hij duidelijk een onderscheid met de elixirs van de apothekers. De eerste buitenlandse en binnenlandse tentoonstellingsprijzen lopen binnen en al gauw draait de likeurproductie zo goed dat er in 1894 een nieuwe likeurstokerij gebouwd wordt in de Haantjeslei, een modern modelbedrijf. De Elixir d’Anvers wordt, nog steeds op dezelfde plek, bereid met 32 kruiden. Deze kruiden worden eerst gemacereerd en vervolgens gedistilleerd. De verschillende kruidendistillaten worden gemengd met zuivere alcohol, zacht water en suiker. En typisch Belgisch: geel gekleurd. Nadien rijpt de elixir in houten vaten.
Het Nationaal Jenevermuseum van Hasselt wijdde ooit een tentoonstelling aan de elixirs, in hun publicatie vind je nog tal van wetenswaardigheden.

Meer info:
FX de Beukelaer nv
Haanjeslei 132, 2018 Antwerpen
T 03 237 98 06
info@fx-debeukelaer.be 
www.elixir.be


Belgische elixir
Aangeboden als Elixir De Poldernaar door Stokerij De Poldernaar uit Antwerpen

Sinds 1903 is de elixir van Stokerij De Poldernaar op de Antwerpse markt. De fles draagt nog steeds het oude etiket ontworpen door Felix Van Rillaer, stichter van het bedrijf. Dit etiket verwijst naar het leven van toen in Oorderen, een dorp in het Waasland dat plaats heeft moeten maken voor de uitbreiding van de haven. Net als de andere Belgische elixirs liggen aan de basis van deze likeur van 35° een aantal distillaten van gedroogde kruiden en gedroogd fruit. Kaneel, saffraan en steranijs spelen hierbij een hoofdrol, de andere ingrediënten zijn het geheim van de stoker. Na het mengen van de distillaten met zuivere alcohol wordt de drank gezoet en gekleurd. Nog even rijpen en dit grootmoeders drankje is volledig op smaak.

Meer info:
De Poldernaar
Kloosterstraat 168, 2000 Antwerpen
T: 03 238 28 26
contact@depoldernaar.be
www.depoldernaar.be


Kempense gedroogde boerenhesp
Aangeboden door Van de Weyer vlees en vleeswaren bvba uit Kapellen

In Antwerpen at men vroeger Kempense boerenhespen. De heideboeren vetten hun varkens om vervolgens voornamelijk de hespen door te verkopen aan de Antwerpse slagers. De hespen werden in oktober ter plaatse gepekeld en gedroogd in de keuken of leefruimte. Hier was het in de winter vrij koel en dankzij het koken was er ook voldoende luchtvochtigheid. De Kempische boerenhespen zijn lange hespen met heup van zware varkens. Slager Van de Weyer pekelt de hespen met been vanaf september en laat ze in het werkhuis, vanaf begin november tot einde maart, net zoals vroeger, op een gelijkmatige wijze drogen. Na deze droogtijd krijgen de hespen nog tijd om te rijpen in de koelcel.


Kempense gerookte boerenhesp
Aangeboden door Van de Weyer vlees en vleeswaren bvba uit Kapellen

De Kempense boeren droogden niet alleen hun hespen in de keuken of leefruimte, ze konden er ook gerookt worden nabij de schouw. Ook hier blijft Peter Van de Weyer zo dicht mogelijk bij de traditie: de gerijpte boerenhespen worden op kamertemperatuur gebracht en in verschillende fases koud gerookt in een rookkast met eiken- en beukenhout. De Kempense gerookte boerenhesp heeft een licht gerookte smaak en geur.


Grijze “frut”
Aangeboden door Van de Weyer vlees en vleeswaren bvba uit Kapellen

Terwijl de rest van Vlaanderen meestal over kopvlees of geperste kop spreekt, hebben de Antwerpenaren het over “frut”. In Antwerpen stad was “frut van Raes” of “zure frut” een begrip. Voor frut worden de varkenskoppen en –poten langzaam gaar gekookt. Vervolgens wordt het vlees gemalen, gemengd met de bouillon en gekruid met zout, peper en muskaatnoot. De zwoerd wordt toegevoegd voor de stevigheid, de hoeveelheid hangt echter af van het seizoen: hoe kouder het weer, hoe minder zwoerd. De grijze “frut” van slager Van de Weyer heeft een fijne vlezige structuur, een beetje tussen rillettes en kop, en een uitgesproken smaak van vlees en muskaatnoot.

Meer info:
Van de Weyer vlees en vleeswaren bvba
Kapelsestraat 18, 2950 Kapellen
T: 03 664 23 24
info@vandeweyervlees.be
www.vandeweyervlees.be


Limburgse leverworst
Aangeboden door slagerij Otten uit Lanaken

Leverworst is de tegenhanger van paté en is vooral een traditionele slachtbereiding in Nederland en Duitsland. In Limburg, grensgebied van beide landen, behoort leverworst eveneens tot de thuisslachtbereidingen. Er zijn heel wat regionale verschillen. De meeste leverworst is smeerbaar, maar in Nederland verkiest men snijvaste leverworst als borrelhapje. Men gebruikt er ook zeer veel verschillende kruiden, in Duitsland, met als bekendste de Thüringer leberwurst, rookt men de leverworsten. Leverworst is geen worst van lever maar een worst met lever. Er wordt voornamelijk kopvlees in verwerkt en hij bevat minstens 30% varkenslever. Het recept Limburgse leverworst leunt aan bij de Nederlandse leverworsten maar de kruiden zijn dan weer eerder beperkt en Belgisch, namelijk muskaatnoot en foelie. In Limburg wordt deze worst koud gegeten, in schijfjes of uit het vuistje, als aperitiefhapje, bij de boterham of als snack.

Meer info:
Slagerij Otten
Henry Dunantstraat 10, 3620 Lanaken
T: 089 71 42 84
jozefotten@skynet.be


Vlaamse rauwmelkse geitenkaas
Aangeboden door Geitenboerderij Polle in Lichtaart

Eind 19de eeuw werd de geit gepromoot als een middel om de armsten aan goedkope melk en kaas te helpen. De geit, vastgebonden aan een stok, graasde langs Vlaamse wegen. Na WO II verdween dit beeld maar vanaf de jaren ’80 ontstonden enkele geitenboerderijen met een kleinschalige en artisanale kaasproductie. In 1983 startte Paul D’Haene het bedrijf Kempense Geitenkaas Polle in Westmalle met 15 geiten. De geit was in de Kempen reeds goed ingeburgerd met o.a. een geitenstoet van Kasterlee. In 1993 verhuist het bedrijf naar Lichtaart, telt thans 580 geiten en een kaasmakerij met ruim assortiment. De verse rauwemelk geitenkaas wordt op Geitenboerderij Polle op 2 wijzen geproduceerd. Bij de “geschepte” kaas laat men de wrongel 24 u uitlekken in potjes. Nadien worden de kaasjes uitwendig gezouten om een optimale korstvorming te garanderen. Bij de tweede methode laat men de wrongel uitlekken in een kaasdoek en wordt het zout onder de kaas gemengd.

Meer info:
Geitenboerderij Polle
Eerselingenstraat 36, 2460 Lichtaart
T: 014 55 61 50
info@polle.be
www.polle.be


Rundvlees van het rood rund uit West-Vlaanderen
Aangeboden door Johan Debruyne en Lieve Taveirne

Vroeger kende elke streek zijn planten- en dierenrassen aangepast aan de lokale omstandigheden. Deze diversiteit is ook in de landbouw sterk achteruitgegaan. Enkele boeren kiezen echter bewust voor traditionele rassen en bewaren zo niet enkel het ras maar ook het typische landschap. In West-Vlaanderen is het traditionele runderras het rood ras. Hieronder vallen zowel dubbeldoel-, melk en vlees, als vleesdieren. Op het bedrijf van Johan Debruyne en Lieve Taveirne in Diksmuide grazen rode runderen van het vleestype op “vette weiden”. Deze weiden, met een gevarieerde botanische samenstelling, zijn ideaal om runderen te laten opgroeien en vet te mesten. De erkenning betreft het rundvlees van de vrouwelijke dieren van minimum 4 jaar oud. In de voeding speelt het gras van de vette weiden een belangrijke rol: de vrouwelijke runderen staan minstens 6 maanden per jaar op de vette weiden en hun jaarlijks totaal rantsoen bedraagt minimum 80% gras. Johan Debruyne werkt samen met Keurslagerij Dierendonck uit Sint-Idesbalt voor de verdeling van het vlees van zijn rode runderen.

Meer info:
Johan Debruyne en Lieve Taveirne
Steenstraat 15 8600 Diksmuide-Esen
T: 051 50 34 87
johan.debruyne1@gmail.com


Smout uit de Kempen
Aangeboden door V.O.F. Janssens uit Mol

Smout maakt deel uit van ons culinair erfgoed. Het was niet alleen de boter van de arme man, maar werd ook gebruikt als bewaarmiddel voor vers vlees en zelfs als zalf. Ambachtelijk smout bereiden is een intensief karwei: het gemalen liesvet wordt gedurende 3 uren onder voortdurend roeren gekookt; nadien volgt het afkoelingsproces waarbij opnieuw regelmatig geroerd wordt. Resultaat is een homogene smeuïge massa die ook nog eens lang bewaart. Dit lange proces zorgt er ook voor dat het smout niet wit maar licht gekleurd is. Het smout van Jef Janssens is licht gekruid, met peper en zout, en zonder kaantjes (restjes spek). Het is ideaal als bakmiddel. Voor op de boterham strooit men er nog wat zout op en/of bruine kandijsuiker, pure nostalgie.

Meer info:
V.O.F. Janssens
Pastorijstraat 1, 2400 Mol
T: 014 81 00 34
v.o.f.janssens@telenet.be


Mosterd uit het Gentse
Aangeboden als Stropkes-mosterd door Ferdinand Tierenteyn bvba

Mosterd was en is in heel Vlaanderen een onmisbare smaakmaker, de traditionele combinaties zijn legio: bij kaas, bij vleeswaren, bij stoofvlees, bij vis, … In Gent staat mosterd gelijk met de familienaam Tierenteyn. Stamvader Petrus startte in 1818 een kruidenierszaak en produceerde zijn eigen mosterd. Drie van zijn zonen werden ook mosterdmakers. Ferdinand Tierenteyn zag het groot, zijn mosterdfabriek was vanaf ca 1842 een heuse “usine a vapeur”. De daaropvolgende uitbaters behielden allemaal de merknaam Ferdinand Tierenteyn én de recepten van weleer. Ze worden ook door de nieuwe eigenaars hoog in het vaandel gedragen. De mosterd van Ferdinand Tierenteyn wordt nog steeds bereid met 4 soorten mosterdzaad. De mosterdzaden worden nat fijngemalen door middel van molenstenen. In een eerste fase worden ze grof vermalen, vervolgens fijngemalen. De Stropkes-mosterd heeft een bleekbruine kleur met fijne bruin-zwarte stipjes. De smaak is eerst nog zacht maar wordt al snel pittig en pikant. Dat mosterdvan Ferdinand tot ons cultureel gastronomisch erfgoed behoort bewijst ook volgende zin uit een werk van Willem Elsschot: “Moge hij ons heele leven den mostaard blijven geven.”

Meer info:
Ferdinand Tierenteyn bvba
Tot medio 2011: Sparrestraat 49, 9000 Gent
Vanaf medio 2011: Europalaan 53, 9800 Petegem a/d Leie
T:09 226 32 62
ferdinand@tierenteyn.be
www.tierenteyn.be


Zwarte pensen uit Midden-Brabant
Aangeboden door Slagerij Coppens-Dirix

Bij Slagerij Coppens-Dirix zijn de pensen een specialiteit sinds de jaren ’50. Ze genieten grote faam in Zemst en omstreken. Het Zemstse verenigingsleven brengt de pensen massaal aan de man tijdens festiviteiten, zoals de kerstmarkt en pinksterjaarmarkt, en op eigen activiteiten. De slagerij ontvangt klanten vanuit de wijde omgeving. De zwarte pensen worden bereid met varkenvlees en - bloed en de korsten van grote pensenbroden. Er wordt geen ui toegevoegd maar wel eieren, en ze zijn flink gekruid met kruidnagel en piment. Deze pensen passen in de Brabantse traditie, ze hebben een vrij droge en vaste structuur.


Witte pensen uit Midden-Brabant
Aangeboden door Slagerij Coppens-Dirix

De witte pensen van Slagerij Coppens-Dirix hebben samen met de zwarte pensen een grote faam opgebouwd in Zemst en omstreken. Ze worden bereid met mager varkensvlees en gekruid met muskaatnoot en bandafoeli. Als bindmiddel worden eieren en broodkruim gebruikt. Het broodkruim haalt men uit de grote pensenbroden die nog speciaal door een lokale bakker gebakken worden. Grote pensenbroden vindt men bijvoorbeeld ook in Oost-Vlaanderen. Deze pensen passen in de Brabantse traditie, ze hebben een vrij droge en vaste structuur.

Meer info:
Slagerij Coppens-Dirix
Brusselsesteenweg 112, 1980 Zemst
T: 015 61 13 77


Geels Hartje
Aangeboden door Patisserie Verlooy en Bakkerij Steurs uit Geel

Geel kreeg in de loop der tijden de bijnaam de “Barmhartige stede” omwille van de opvang van geesteszieken door tal van Geelse gezinnen.
Zich hierop inspirerend werd in opdracht van de stad Geel een koekje ontwikkeld door de bakkerschool van Geel. Het Geels hartje werd op 21 maart 1986 boven de doopvont gehouden en de bakkers van Geel gingen er mee aan de slag. Het koekje en het recept houden het nu reeds 25 jaar vol, de garantie dat het een kwaliteitsvol koekje betreft. Bij deze zoete hartjes zit een vulling van abrikozenconfituur en marsepein tussen twee hartjes uit vetdeeg. Patisserie Verlooy en Bakkerij Steurs houden de traditie in ere, de stad Geel maakt er graag gebruik van.

Meer info:
Patisserie Verlooy - Sweet Heart nv
Pas 121, 2440 Geel
T 014 58 57 28
patisserie@verlooy.be
www.verlooy.be

Bakkerij Steurs Peter bvba
Dr.Vandeperrestraat 149, 2440 Geel
T 014 58 88 57
info@bakkerij-steurs.be
www.bakkerij-steurs.be


Kaastaart uit de Druivenstreek

De kaastaart kent in de Druivenstreek, en ook in enkele nabijgelegen Waals-Brabantse gemeenten, een lange geschiedenis. Het is een typische kermistaart die vroeger door de huisvrouwen zelf bereid werd en bij gebrek aan een oven naar de lokale bakker gebracht werd. Vandaag bakken zowel de bakkers als amateurs nog de traditionele kaastaarten. Bij de bakkers is de kaastaart de meest verkochte taart uit de toog. Een jaarlijkse wedstrijd te Hoeilaart houdt de traditie in ere. Een kaastaart uit de Druivenstreek bevat steeds een laagje appelcompote, vroeger “pâte de pommes”, op een bodem van gistdeeg, en een vulling van plattekaas, eieren, amandelen, macarons en rhum. De kaastaart is nooit hoger dan ca 4 cm en de smaak kan wat variëren al naargelang de verhoudingen. Eens gebakken is ze goudgeel met een wat donkere buitenrand en vertoont de vulling meestal een barst. In de volksmond is een “goei kijs-toet” “dun van leer en dik van smeer”. De gemeenten willen deze streektraditie samen met de bakkers zowel naar de inwoners als naar toeristen nog meer in de kijker zetten.

Meer info:
Gemeente Hoeilaart Dienst Cultuur en Toerisme
Jan van Ruusbroecpark, 1560 Hoeilaart
T: 02 657 05 04
carine.vanbinnebeek@hoeilaart.be
www.hoeilaart.be

Deelnemende bakkers:
Bakkerij Vandervaeren (Hoeilaart)
Bakkerij Danhieux (Overijse)
Bakkerij Lanaux (Ottenburg/Huldenberg)
Bakkerij Decoster (Duisburg/Hoeilaart)
Bakkerij Royal (Huldenberg)
Bakkerij D’IJse (Huldenberg)
Bakkerij Guns (Overijse)


Voor een volledige lijst van de erkende streekproducten per provincie of per productcategorie, klik hier.