Volg de streekgenoten: zwarte pensen en mumbollen
De hele zomer lang serveren we je 8 inspirerende verhalen waarin telkens twee lokale producenten én een chef-kok hun passie delen. Deze keer zijn we te gast in de provincie Vlaams-Brabant. De producten van slagerij Vangramberen en bakkerij Swinnen kunnen niet verder uit elkaar liggen. Maar één ding hebben ze wel met elkaar gemeen: ze leggen de smaak van een authentiek streekproduct op je tong.
‘Mensen willen weer terug naar een basis’
Je hebt gewone streekproducten, en je hebt zwarte pensen, vindt Katrien Vangramberen. “Toen mensen hun varkens nog thuis slachtten, had letterlijk ieder huis zijn eigen zwartepensenrecept. Daar zijn regionale gebruiken uit ontstaan. Hier in Boutersem doen we er brood bij. Maar ga naar Tienen, en er wordt ajuin aan toegevoegd. Dat verschilt echt per tien kilometer.”
Katrien runt, samen met haar zus Griet en schoonbroer David, slagerij Vangramberen in de Hagelandse gemeente Boutersem. Hun zwarte bloedworst is er een begrip. “Het recept, van onze grootmoeder, is heel simpel, met alledaagse kruiden,” zegt Katrien. “We gebruiken ook relatief veel brood, omdat we weten dat de mensen hier graag een vaste pens hebben.”
Mumbol
Iets specifieker voor deze streek is de Hoegaardse mumbol. Die werd in 1999, na meer dan honderd jaar lang verdwenen te zijn geweest, opnieuw in de handel gebracht door bakker Benny Swinnen. Op een dag, zegt hij, kreeg hij bezoek van schoolmeester Guelluy: een heemkundige uit de streek, die al enkele jaren aan het proberen was om de mumbol in ere te herstellen. De naam van het in glazen bokaals verkochte harde snoepje is afgeleid van ‘muntbol’: het bestaat uit boter, suiker, glucose en munt.
“Mumbollen zijn ontstaan uit de eerste suikerfabrieken in deze streek, in de 19e eeuw,” zegt Benny. “Bakkers gingen ulevellen maken, op raster gegoten suiker, afgesmolten en licht gekaramelliseerd, met boter en watermunt uit de beek. Maar het was hard werken, en op een bepaald moment wilde niemand dat nog doen. Tot die schoolmeester zich bij me aandiende: hij had het oude recept gevonden. Ik werk ook nog altijd met een 19e-eeuwse wals. Zo’n oude mechanische spullen, die blijven gewoon werken.”
Authenticiteit
De mumbol groeide uit tot een zoete lekkernij die bij alle generaties wordt gesmaakt. “We zijn vandaag weer op zoek naar authenticiteit, naar smaken die van onszelf zijn,” zegt Benny. “We zijn te verwend geraakt door al die wereldsmaken, mensen willen terug naar een basis.”
Zelfde voor de zwarte pens. “Het mag weer van thuis komen,” zegt Katrien. “Wel moet je koppig durven zijn als producent: vasthouden aan je recept, altijd vers, een correcte prijs durven vragen. Dan heb je een verhaal dat klanten blijven volgen.”